در کنار مدرسه دهه درغ قبرستانی بنیاد شده که اسباب نگرانی ساکنان و مسئولان این مدرسه را فراهم کرده است (عکس از شاکیان قضیه)

دادگاه اقتصادی ولایت سغد به بررسی شکایت ساکنان روستای درغ ناحیه عینی مبنی بر ضرورت کوچ دادن قبرستانی در این روستا آغاز کرده است.

گفته می‌شود که در سال ۲۰۰۹، مقامات محلی به بنیاد قبرستانی در کنار مدرسه متوسط این روستا اجازه داده‌اند و اکنون شاگردان مدرسه همه‌روزه برای وارد شدن به مکتب باید از میان ۱۹ قبر عبور کنند.

فیض‌النساء واحداوا، وکیل مدافع شاکیان این قضیه، می‌گوید که شکایت دادگاهی از سوی مدیر این مدرسه ارسال شده است. ولی مقامات محلی مدیر این مدرسه را برای این کار از سمتش برکنار کرده‌اند.

این قضیه از سال 2009 زمانی که مقامات ناحیه عینی یک قطعه زمین را در رستای درغ برای قبرستان رستای همجوار کزدان اختصاص دادند، ادامه دارد.

طبق نتایج بازرسی یک مرکز بهداشتی، این قبرستان در فاصله نیم متر دورتر از چشمه آبی واقع است که برای ساکنان این دو روستا منبع اصلی آب آشامیدنی محسوب می‌شود. در نهایت، آب این چشمه به رودخانه زرافشان که منبع آب برای سدها رستای دیگر است، می‌ریزد.

کارشناسان این مرکز به این نتیجه رسیده‌اند که تشکیل قبرستان در این محل مغایر با قوانین تاجیکستان است. اداره زمین‌شناسی تاجیکستان نیز گفته است که این قبرستان باید از محل مسکونی و مؤسسات آموزش و پرورش در فاصله نه کمتر از ۳۰۰ متر واقع باشد.

فیض‌النساء واحداوا می‌گوید، از بس که قبرستان روستا در فاصله نزدیک به مدرسه واقع شده است، در روند آموزش و پرورش کودکان تأثیر منفی می‌گذارد.

وی افزود: "این قبرستان در وجود کودکان و نورسان ترس و هراس ایجاد می‌کند، به تعلیم، تربیت و رشد و کمال تحصیل‌کنندگان تأثیر منفی می‌رساند و برای رفع این مانع باید قبرستان از پهلوی مدرسه کوچانده شود."

در دادخواست شاکیان از جمله آمده که تخصیص قطعه زمین کشاورزی برای تشکیل قبرستان خود عملی غیرقانونی است. به گفته خانم واحداوا، تخصیص قطعات زمین و تغییر نحوه استفاده از آن در صلاحیت حکومت تاجیکستان است.

وی افزود: "رئیس ناحیه عینی سال ۲۰۰۹ به طور غیرقانونی چنین تصمیمی گرفته و تنها پس از یک سال مصوبه حکومت تاجیکستان در باره تخصیص این قطعه زمین صادر شده است. یعنی، رئیس ناحیه از این راه تلاش کرده است به تصمیم خود مشروعیت بخشد."

خانم واحداوا می‌گوید، طبق اطلاعی که در اختیارش است، مقامات برای کوچ دادن این قبرستان به محل دیگر آماده هستند، ولی از واکنش تند ساکنان ده کزدان که اجساد برخی از نزدیکانشان در این قبرستان دفن شده‌اند، هراس دارند.

وی گفت که اخیراً با حاجی اکبر توره‌جان‌زاده، روحانی سرشناس، دیدار و گفت‌وگو کرده و خواستار ارائه نظرش در این باره به دادگاه شده است.

آقای توره‌جان‌زاده اظهار داشته است که قبرستان از جمله مقدسات مذهبی نیست و کوچ دادن آن در اسلام امری معمول بوده است. آقای توره‌جان‌زاده به عنوان مثال گفته است که در بیشتر کشورهای اسلامی، ضمن اجرای طرح‌های ساختمان راه‌ها یا شهرها موارد کوچ دادن قبرستان‌ها زیاد مشاهده می‌شود.

در حالی که ۹۳ درصد قلمرو تاجیکستان از کوهستان عبارت است، ناحیه عینی یکی از کم‌زمین‌ترین مناطق این کشور محسوب می‌شود. در برخی از روستاهای این ناحیه ساکنان زمین‌های سنگلاخ را با کشاندن خاک از اماکین دیگر برای کشاورزی آماده می‌کنند.

گذشته از این، جمعیت ناحیه عینی به گونه مناطق دیگر تاجیکستان در حال افزایش است و این امر مشکلات فراوانی را در زمینه تخصیص قطعات زمین برای ساختمان مسکن و دیگر مؤسسات به میان آورده است.

در گذشته، ساکنان برخی از روستاهای ناحیه عینی به دلیل کمبود زمین و آسیب حوادث طبیعی به مناطق دیگر تاجیکستان کوچ داده شده‌اند، ولی شدت کمبود زمین در این ناحیه همچنان احساس می‌شود.